Najciekawsze polskie tradycje: świąteczne i nie tylko

Każda kultura wiąże się z różnorodnymi modelami, które odnoszą się do rytualizacji życia osobistego czy publicznego, czego efektem jest niejedno święto czy niejeden zwyczaj. Polska jest krajem, w którym zdecydowanie nie brakuje tego rodzaju kulturowych symboli społeczności.

Nasz kraj jest miejscem, w którym znaleźć można grupę charakterystycznych zwyczajów, które w znaczący sposób wyróżniają się pod kątem oryginalności. Tego typu zwyczaje są traktowane jako część dziedzictwa kulturowego, dzięki czemu warto o nich regularnie przypominać, by nie zostały przez nikogo zapomniane.

7 najciekawszych tradycji w Polsce

Polski portal rozrywkowy Znaki.FM jest stroną, gdzie opisana została każda unikatowa tradycja w Polsce. Historia na ich temat została przeze mnie dodatkowo zamieszona poniżej, aby przedstawić, w jaki sposób Polska wyróżnia się na tle pozostałych krajów pod tym konkretnym tradycyjnym względem.

Zwyczaje ślubne

Ślub bez wątpienia traktowany jest jako istotny zwyczaj, a niektórzy uważają, że jest to wręcz swego rodzaju święto. Polska jest krajem, w którym nie brakuje unikatowych zwyczajów ślubnych. Najbardziej w tym zakresie warto zwrócić uwagę na Polterabend oraz swaćbę, które opisujemy szczegółowo poniżej.

Polterabend

Jak wykazuje historia, jest to popularna tradycja nie tylko w Polsce, ale również w Niemczech. Jest w bezpośredni sposób związana z przygotowaniami do ślubu, a konkretnie dochodzi do niej na dzień przed przeprowadzeniem ceremonii ślubnej. Celem tradycji jest wspólna zabawa, która ma dodatkowo przynieść szczęście świeżo poślubionej parze.

Polterabend polega w głównym zakresie na tłuczeniu porcelany, co jest realizowane przez gości zaproszonych na ślub. Ma to działać jako symbol rozbijania nie tylko złych duchów, ale też ewentualnych problemów. Celem pary młodej jest posprzątanie pozostałości, co z kolei ma na celu symbolizować wspólne radzenie sobie z trudnościami życiowymi.

Swaćba

To kolejny zwyczaj, który Polska traktuje również w pewnych swoich regionach jako specyficzne święto. Swaćba jest znana jako starosłowiańska tradycja, która jest związana z zaślubinami oraz wykorzystuje w tym celu różnorodne symbole czy rytuały. Co ciekawe, swaćba była popularną tradycją na długi okres przed wprowadzeniem chrześcijaństwa do Polski.

W przypadku swaćby dochodziło najpierw do zaręczyn, a następnie odbywał się ślub, który miał miejsce przy ognisku. Takie rozwiązanie miało na celu pokazać, że młoda para jednoczy się z naturą oraz jej siłami. Istotne przy tym było zadbanie o obecność swatów, którzy mieli funkcjonować jako mediatorzy pomiędzy rodzinami. 

Zwyczaje Wielkopostne

Wielki Post to bez wątpienia istotna tradycja w Polsce, a jej historia sięga tysięcy lat wstecz oraz jest głęboko zakorzeniona w wierze chrześcijańskiej. Z uwagi na ten fakt chcemy zwrócić uwagę na dwa konkretne zwyczaje, które są w tym zakresie popularne w kraju. Są nimi pogrzeb żuru i śledzia oraz pucheroki.

Pogrzeb żuru i śledzia

Zwyczaj jest w bezpośredni sposób związany z Wielkim Postem, dlatego wzbogaca powiązane święto o dodatkową symbolikę. Ta polska tradycja jest stosowana pod koniec Wielkiego Postu oraz nawiązuje w bezpośredni sposób do wesołego rozpoczęcia czasu Wielkanocy.

Pogrzeb żuru i śledzia jest realizowany w Wielki Czwartek lub czasami w Wielki Piątek. Polega na symbolicznym pożegnaniu się z potrawami o charakterze postnymi. Są nimi oczywiście przeważnie śledź oraz żur. Zwyczaj wiąże się z organizowaniem symbolicznego spalenia lub pochowania garnków zawierających żur oraz śledzie.

Pucheroki

Kolejna tradycja w Polsce, której historia sięga wiele lat wstecz. Jest w bezpośredni sposób związana z Wielkim Postem oraz ma swoje początki w średniowieczu, konkretnie w okolicach Krakowa. Pucheroki odbywają się w trakcie Niedzieli Palmowej. Głównie zwyczaj dotyczy chłopców przebranych w zniszczone ubrania oraz maski z sadzy.

Pucheroki są również związane z puchem, czyli słomianą czapkę noszoną przez chłopców na głowach. Przebrani chłopcy, czyli właśnie pucheroki, mają na celu odwiedzanie domów, mówienie wierszyków oraz śpiewanie piosenek. W zamian za to otrzymują różnorodne datki w formie najczęściej słodyczy albo jajek.

Wielkanoc

Jest to najbardziej istotny okres w wierze chrześcijańskiej, dlatego nic dziwnego, że święto obejmuje niejeden zwyczaj w naszym kraju. Polska jest państwem, w którym popularnością cieszą się szczególnie trzy tradycje wielkanocne. Są to wieszanie i topienie Judasza, święto palanta w Grabowie oraz zakaz pieczenia chleba.

Wieszanie i topienie Judasza

Tradycja stała się już setki lat temu popularna w Polsce, jak wykazuje historia. Szczególnie jest ona obecnie kultywowana w południowych regionach polski, a przynajmniej w części z nich. W trakcie obrzędu dochodzi do symbolicznego potępienia zdrady dokonanej na Jezusie przez Judasza.

Wieszanie i topienie Judasza odbywa się konkretnie w Wielki Czwartek lub Wielki Piątek. Mieszkańcy wsi najpierw tworzą kukłę przypominającą Judasza, a następnie wieszają ją na drzewie albo słupie. Następnie dochodzi do ciągnięcia jej przez wieś, a na koniec kukła zostaje zatopiona w rzece lub czasami spalona.

Święto palanta w Grabowie

Jest to interesujący zwyczaj, który Polska nadal kultywuje w niektórych swoich regionach. Święto Wielkanocy jest w bezpośredni związane z tym wydarzeniem. Jak wynika z samej nazwy, święto palanta w Grabowie jest lokalną tradycją, a jej korzenie sięgają nawet XVIII wieku.

Tradycja jest przeprowadzana w Poniedziałek Wielkanocny co rok oraz obejmuje grę w palanta, który jest traktowany jako jeden z przodków baseballu. Osoby zamieszkujące Grabowo dzielą się na kawalerów i żonatych, czyli dwie osobne drużyny. Następnie dochodzi do rywalizacji na tle sportowym, która odbywa się na placu przedkościelnym. Rozgrywka obejmuje uderzanie piłki kijem oraz zdobywanie punktów na bazie biegania pomiędzy wyznaczonymi punktami.

Zakaz pieczenia chleba

Jak wykazuje historia w Polsce, jest to kolejna istotna tradycja w niektórych regionach kraju. Zakaz pieczenia chleba jest traktowany jako jedna ze starych ludowych tradycji, która wiąże się bezpośrednio z okresem żałoby po śmierci bliskiej osoby. Zwyczaj jest zdecydowanie najbardziej popularny na wsiach w Polsce.

Zgodnie z tym, co obejmowały dawne wierzenia, pieczenia chleba w domu, gdzie zmarła dana osoba może dojść do zakłócenia jego spokoju. To z kolei przekłada się na wydłużony czas żałoby. Zakaz pieczenia chleba jest również w niektórych regionach Polski traktowany jako zwyczaj wielkanocny i wynika ze śmierci Jezusa Chrystusa.

Inne tradycje w Polsce

Nie ma wątpliwości, że w naszym kraju spotkać można jeszcze niejeden zwyczaj oraz niejedno święto, które ma unikatowy charakter. Polska jest krajem, w którym nie brakuje różnorodnych ciekawych tradycji. Z tego względu poniżej przedstawiam 2 kolejne ciekawe zwyczaje, którym warto przyjrzeć się z bliska:

• Zwyczaj palenia sobótek: jest to jedna ze starosłowiańskich tradycji, która jest w bezpośredni sposób powiązana z Nocą Kupały. Sobótki to nic innego jak duże ogniska, które rozpalano na polanach oraz wzgórzach. Ludzie chcieli gromadzić się wokół nich, aby cieszyć się z nadejścia lata oraz oddać w ten sposób hołd słońcu. Między innymi w trakcie tego zwyczaju młodzież przeskakiwała przez rozpalane ogniska, gdyż miało to przynosić pomyślność w połączeniu ze zdrowiem.
• Taniec Feretronów: jest to jedna z unikatowych tradycji na tle religijnym w Polsce, która jest świętowana w trakcie obchodów Bożego Ciała. Głównie spotkać się można z nią w niewielkich miejscowościach. Wierni noszą feretrony, czyli ozdobne nosidła obejmujące figury różnorodnych świętych, w trakcie procesji. Na koniec dochodzi do delikatnego poruszania feretronami, co ma na celu symbolizować tańce zgodnie z rytem śpiewanych pieśni o religijnym charakterze.

Warto poznać również więcej unikatowych tradycji w Polsce, gdyż zdecydowanie ich nie brakuje.

Podsumowanie

Niejedna tradycja w Polsce, jak wykazuje historia, wyróżnia się swoją unikatowością, co sprawia, że warto się nimi zainteresować. Polska jest krajem, w którym nie brakuje ciekawych tradycji związanych z Wielkanocą, Wielkim Postem czy ślubem. Polecam dowiedzieć się więcej na ich temat z uwagi na fakt, że można w ten sposób pogłębić swoją wiedzę na tle kulturowym, która związana jest z krajem, w którym żyjemy.

Autor: Maja Woźniak, Znaki.fm.