Jeśli rozpoczynasz swoją przygodę z kadrami i płacami albo dopiero planujesz rozpocząć pracę na stanowisku kadrowo- płacowym w tym artykule postaramy się pokrótce zaprezentować podstawowe pojęcia, które każdy pracownik zatrudniony na stanowisku kadrowo- płacowym powinien znać.
Każdy kadrowy przede wszystkim powinien sprawnie poruszać się w przepisach prawa pracy, przede wszystkim dobrze znać akt prawny, który reguluje stosunki między pracownikiem a pracodawcą, czyli Kodeks Pracy. Zawiera on przepisy regulujące warunki, na jakich powinna być świadczona praca, zasady zawierania i rozwiązywania umów o pracę oraz regulacje dotyczące wynagrodzeń i czasu pracy.
Kolejnym pojęciem, które zawsze jest poruszane podczas kursów z kadr i płac, jest stosunek pracy, który zgodnie z definicją Kodeksu Pracy jest stosunkiem prawnym zawartym pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. W ramach tego stosunku pracownik zobowiązuje się do wykonywania określonej pracy na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem, w czasie i miejscu przez niego określonym oraz za wynagrodzeniem.
W powyższej definicji występuje pojęcie pracownika i pracodawcy. Pierwszy z nich jest osobą zatrudnioną na podstawie umowy o pracy, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, czyli osobą fizyczną, która wykonuje określone czynności na rzecz innej osoby fizycznej lub prawnej. Natomiast pracodawcą jest osoba fizyczna lub prawna, która spełniając określone warunki zatrudnia pracowników.
Kolejnym pojęciem mocno związanym z kadrami i płacami jest umowa o pracę. Jest to jeden ze sposobów zawarcia stosunku pracy. Zazwyczaj jest to dokument zawarty na piśmie, który określa zobowiązanie pracownika do wykonywania określonej pracy na rzecz pracodawcy, w czasie i miejscu przez niego wyznaczonym za zgodnie ustalonym przez strony wynagrodzeniem.
Po nawiązaniu stosunku pracy w przedsiębiorstwie należy pracownikowi założyć akta osobowe, które zawierają wszystkie dokumenty dotyczące pracownika m.in. dokumenty potwierdzające kwalifikacje, cv, badania lekarskie, szkolenia BHP, umowę o pracę i pozostałe dokumenty związane z zatrudnieniem w danym zakładzie pracy. Dokumenty w aktach osobowych posegregowane są w 4 oddzielnych częściach: część A zawierające dokumenty aplikowania na dane stanowisko, w części B umieszczone są dokumenty dotyczące nawiązanego stosunku pracy, czyli przede wszystkim umowa o pracę, zaświadczenia o odbyciu szkoleń BHP itd., część C zawiera dokumenty związane z rozwiązaniem stosunku pracy, czyli wypowiedzenie i świadectwo pracy, w części D znajdują się dokumenty dotyczące zawiadomienia o ukaraniu pracownika lub odpowiedzialności porządkowej pracownika np.: nagany
Kolejnym zagadnieniem związanym z kadrami i płacami jest rozwiązanie umowy o pracę. Nawiązany stosunek pracy można rozwiązać poprzez zawarcie porozumienia między stronami oraz poprzez wypowiedzenie przez jedną ze stron. Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron może być złożone zarówno przez pracownika jak i pracodawcę. Takie zakończenie współpracy dojdzie do skutku jedynie, jeśli obie strony dojdą do porozumienia w sprawie rozwiązania umowy.
Oczywiście rozwiązanie stosunku pracy nie zawsze następuje poprzez zgodne porozumienie między pracodawcą a pracownikiem, kolejnym sposobem na rozwiązanie umowy o pracę jest wypowiedzenie złożone przez jedną ze stron z zachowaniem lub bez zachowania okresu wypowiedzenia. Wypowiedzenie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia może złożyć zarówno pracownik jak i pracodawca z tym, że w przypadku złożenia wypowiedzenia przez pracodawcę ma on obowiązek poinformować w nim o możliwości złożenia skargi do Sądu pracy oraz jeśli umowa o pracę była zawarta na czas nieokreślony należy wskazać przyczynę wypowiedzenia. Jeśli wypowiedzenie składane jest przez pracownika nie ma on obowiązku podawania przyczyny.
Po rozwiązaniu stosunku pracy bez znaczenia czy poprzez porozumienie stron czy wypowiedzenie pracodawca jest zobowiązany do wydania pracownikowi świadectwa pracy.
Jest to dokument potwierdzający okres zatrudnienia w danym przedsiębiorstwie, zamieszcza się w nim podstawowe informacje dotyczące: okresu zatrudnienia, stanowiska, okresu przebywania na zwolnieniu lekarskim, urlopach macierzyńskim, wychowawczym i ojcowskim. Powinno ono być wydane pracownikowi w dniu, w którym ustaje zatrudnienie i nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zakończenia pracy.
Poza powyższymi pojęciami z kadrami i płacami związane jest również naliczanie wynagrodzeń dla pracowników, składek ZUS czy zaliczki na podatek. W momencie podpisania umowy o pracę powstaje obowiązek naliczenia wynagrodzenia pracownikowi za wykonaną pracę. Zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy wynagrodzenie jest wypłacane okresowo i regularnie nie rzadziej, niż co miesiąc a termin i forma jego wypłaty określone są bądź w regulaminie wynagradzania lub w umowie o pracę. Wysokość wypłaty, którą należy wypłacić jest ustalana w momencie podpisania umowy o prace, ale zgodnie z przepisami prawa jej wysokość nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie ustalone na dany rok.
Podsumowując, aby dobrze zapoznać się z tematem dotyczącym kadr i płac należy przede wszystkim zapoznać się z przepisami kodeksu pracy, w którym znajdują się wszystkie zagadnienia dotyczące zatrudniania pracownika, nawiązywania stosunku pracy, naliczania wynagrodzeń, zakończenia pracy itd. Jednakże samo zapoznanie się z tymi przepisami nie wystarczy, ponieważ do każdych przepisów kodeksowych niezbędną są wyjaśnienia jak stosować dane przepisy. Na rynku dostępnych jest wiele publikacji oraz kursów dotyczących kadr i płac i głównie takie kursy najlepiej przygotowują do podjęcia pracy na stanowisku kadrowo- płacowym.
