Odpowiednie postępowanie z odpadami wymaga uwzględnienia zarówno regulacji prawnych, jak i zasad ekologicznych. Prawo i ochrona środowiska niejako splatają się, prowadząc do konieczności segregacji odpadów. To właśnie segregacja umożliwia zbieranie śmieci w sposób selektywny, co jest zgodne z obowiązującymi przepisami i wspiera działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego.
Selektywna zbiórka odpadów to proces, który obejmuje zarówno indywidualne działania w gospodarstwach domowych, jak i systemowe rozwiązania na poziomie gminy. W domach polega to na segregacji śmieci według ich rodzaju do odpowiednich pojemników, natomiast na poziomie gminy chodzi o organizację zbierania odpadów w sposób umożliwiający ich selektywne gromadzenie.
Wprowadzenie obowiązkowej segregacji odpadów domowych stało się podstawą do selektywnego zbierania śmieci u źródła. Oznacza to, że każda osoba produkująca
odpady bytowe jest zobowiązana do ich klasyfikowania według określonych kategorii. Wyróżnia się pięć głównych frakcji odpadów, które obejmują papier, plastik i metal, opakowania szklane, bioodpady oraz odpady zmieszane.
Na poziomie gminy selektywna zbiórka odpadów wiąże się z organizacją systemu pozwalającego na gromadzenie różnych typów śmieci. Jest to odpowiedź na wymogi ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, nakładającej na samorządy obowiązek prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów w szerszym zakresie niż standardowa segregacja. W ramach tych działań gminy zajmują się również zbieraniem odpadów specjalnych, takich jak przeterminowane leki, chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, elektrośmieci, meble i inne odpady wielkogabarytowe oraz odpady budowlane i rozbiórkowe.
Do realizacji tych zadań służą Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK), gdzie mieszkańcy mogą oddawać odpady niewchodzące w skład pięciu głównych frakcji odpadów bytowych. Warunkiem jest jednak osobiste dostarczenie tych odpadów do wskazanych punktów.
W kwestii odpadów domowych, ich segregacja i umieszczanie w dedykowanych pojemnikach nie stanowi większego wyzwania. Jednak w sytuacji, gdy przeprowadzamy remont naszego domu czy mieszkania, żadna z pięciu głównych kategorii odpadów nie pasuje do charakterystyki odpadów remontowych czy budowlanych. Zwykły pojemnik na śmieci mieszane nie jest przystosowany do tego rodzaju materiałów. Rozwiązaniem może być PSZOK, lecz w tym przypadku konieczne jest samodzielne dostarczenie śmieci. Inna opcja to wynajęcie specjalistycznego kontenera od firm oferujących usługi wywozu odpadów budowlanych. Kontener na gruz można ustawić na dziedzińcu kamienicy czy pod blokiem, pod warunkiem, że nie blokuje dróg ewakuacyjnych ani bram. Firmy takie jak gruzwoz.pl oferują szeroki wybór pojemników o różnych rozmiarach.
Odbiór odpadów wielkogabarytowych często zapewniają również spółdzielnie mieszkaniowe, informując z wyprzedzeniem o organizowanych zbiórkach takich przedmiotów i wyznaczają na osiedlu specjalne miejsca na niechciane meble.
Odpady lecznicze, takie jak niewykorzystane lub przeterminowane leki, można oddać w specjalnych punktach w aptekach, przychodniach czy szpitalach, które dysponują odpowiednimi kontenerami.
Zużyte baterie należy umieszczać w koszach przeznaczonych wyłącznie dla tego rodzaju odpadów. Znajdują się one często w altankach śmietnikowych, ale również w urzędach, szkołach czy supermarketach. Natomiast stare akumulatory i urządzenia elektryczne można oddać w sklepie przy zakupie nowego sprzętu.
Selekcja odpadów umożliwia recykling, odgrywający ważną rolę w ochronie środowiska. Posegregowane według rodzaju surowca, śmieci mogą być przekształcone w nowe produkty, materiały lub substancje używane ponownie w pierwotnym celu lub innym. Dzięki temu zmniejsza się ilość odpadów na wysypiskach, a także potrzeba wytwarzania surowców od nowa. Nawet pozornie bezużyteczny gruz może być przetworzony na kruszywo budowlane, zyskując drugie życie. Odpady, których nie można poddać recyklingowi, często są spalane w celu wytworzenia tzw. gazu niekonwencjonalnego. Natomiast odpady niebezpieczne, takie jak medyczne czy elektroniczne, są unieszkodliwiane w sposób bezpieczny dla środowiska.
Nie ma alternatywy dla segregacji odpadów, jeśli chcemy postępować zgodnie z przepisami prawnymi i zasadami ekologii. Tylko selektywne zbieranie odpadów pozwala na ich późniejszy recykling lub inne formy utylizacji. W tym zakresie prawo i rekomendacje ekspertów środowiskowych nie pozostawiają miejsca na wyjątki. To dobra nowina dla naszej przeciążonej odpadami Ziemi.