autorka: mgr Liliana Wronowska
 

Warunkiem skutecznej pielęgnacji przeciwstarzeniowej jest odpowiednie nawilżenie, odżywienie i regeneracja naszej skóry, ale czy to wystarczy? Aby długo cieszyć się młodym wyglądem konieczne jest również działanie antyoksydacyjne, chroniące naszą skórę przed bombardującymi ją codziennie wolnymi rodnikami.

Czym są wolne rodniki?

Wolne rodniki, to atomy lub cząsteczki posiadające co najmniej jeden niesparowany elektron, zdolne do samodzielnego istnienia poza źródłem ich powstawiania. Dążąc do reakcji z innymi cząsteczkami, przyłączają się do również do naszych struktur komórkowych, rozpoczynając proces ich destrukcji. Uszkodzenia komórkowe dokonane przez reaktywne formy tlenu noszą miano „stresu oksydacyjnego” i mogą działać kancerogennie, prowadząc do jej nekrolizy, czyli śmierci.

Wolne rodniki powstają w naszej skórze codziennie jako uboczny produkt metabolizmu wewnątrzkomórkowego. W większości neutralizowane są przez naturalne antyoksydanty produkowane przez nasz organizm, takie jak: melatonina, glutation, estrogen, koenzym Q10, cynk, czy selen. Jednak istnieją czynniki zwiększające ich obecność naszej skórze, a ich nadmiar skutkuje powstawaniem wielu uszkodzeń na poziomie komórkowym.

Wśród czynników środowiskowych będących źródłem kancerogennych wolnych rodników pierwsze miejsce zajmuje promieniowanie UV, będące źródłem fotostarzenia. Czym jest fotostarzenie? Słońce wywiera pozytywny wpływ nie tylko na naszą psychikę ale również na naszą skórę. Dzięki promieniowaniu UV wytwarzana jest witamina D, tak ważna dla całego naszego organizmu. Jednak nadmiar promieniowania prowadzi do kumulowania w skórze wolnych rodników, uszkadzających białka podporowe skóry - kolagen i elastynę, odpowiedzialne za elastyczność i sprężystość skóry, kwas hialuronowy - utrzymujący odpowiedni poziom nawodnienia skóry, a także DNA komórkowe, powodując mutacje komórek, prowadzące do zmian nowotworowych.

Wśród innych źródeł egzogennych powstawania wolnych rodników w skórze wymienić można: zanieczyszczenie powietrza- smog, dym, spaliny samochodowe, promieniowanie jonowe. Nie bez znaczenie jest również nasz tryb życia. Nieracjonalna, wysokokaloryczna dieta, prowadząca do nadwagi i otyłości, powoduje również zwiększenie wytwarzania reaktywnych form tlenu i indukuje stres oksydacyjny. Kancerogennie na komórki, poprzez wytwarzanie wolnych rodników, wpływają także zażywane substancje toksyczne, takie jak: nikotyna, alkohol oraz środki farmakologiczne. Palenie papierosów powoduje zmniejszenie dopływu krwi do komórek skóry przez co staje się niedotleniona oraz gorzej odżywiona. Nikotyna działa toksycznie na keratynocyty i fibroblasty, zwiększając ekspresję metaloproteinaz, enzymów rozkładających kolagen, zmniejszając jednocześnie syntezę prokolagenu. W wyniku tego skóra szybciej starzeje się, tworzą się zmarszczki, a cera traci blask i szarzeje. Także alkohol i kofeina powodują odwodnienie skóry, co skutkuje przesuszeniem, utratą kolorytu, elastyczności i pogłębieniem zmarszczek. Aktywatorami destrukcyjnie działających reaktywnych form tlenu są także: długotrwały stres i stan zapalny organizmu. Niedostateczna ilość ruchu, to gorsze dotlenienie i spowolniony metabolizm komórkowy, a niedobór snu, poprzez zachwianie równowagi melatoniny, wpływa na słabszą regenerację.

Czym są antyoksydanty?

Antyoksydanty, inaczej przeciwutleniacze, to substancje posiadające zdolność wiązania się z wolnymi rodnikami, uniemożliwiając im przyłączenie się do struktur komórkowych, a w efekcie zniszczenie komórek. Z wiekiem zmniejszają się możliwości mechanizmów obronnych skóry, dlatego powinniśmy dostarczać je z zewnątrz. Wśród najbardziej cenionych zmiataczy wolnych rodników są: witaminy A, C, E, koenzym Q10, flawonoidy, karotenoidy, likopen, kwas liponowy, kwas ferulowy.

Jakich składników powinnyśmy szukać kremach o działaniu przeciwstarzeniowym? Oprócz wspomnianych wyżej witamin oraz koenzymu Q 10 w preparatach anti-aging często stosowane są składniki roślinne bogate w polifenole o właściwościach antyutleniających, między innymi wyciągi z zielonej herbaty, owocu granatu, ostropestu, miłorzębu, fiołka, rumianku, arniki, kory dębu, owoców cytrusowych, korzenia mydlnicy, liści bluszczu, owocu kasztanowca, kwiatostanu nagietka, korzenia żeń-szenia, liści i korzenia wąkroty azjatyckiej, pestek winogron, czerwonego wina, malin, czy pomidora. Szczególną rolę przypisuje się flawonoidom- polifenolom nierozpuszczalnym w wodzie. W naskórku flawonoidy odgrywają skuteczną rolę jako przeciwutleniacze oraz zmiatacze wolnych rodników, zapobiegając uszkodzeniom spowodowanym przez promieniowanie UV oraz hamują aktywności niektórych enzymów i zwiększają stabilność błon komórkowych. W skórze właściwej flawonoidy wpływają m.in. na przenikalność i kruchość systemu włosowatych naczyń krwionośnych.

W kosmetologii przeciwstarzeniowej wykorzystuje się głównie takie flawonoidy, jak: kemferol, kwercetyna, apigenina, izoflawony – genisteina i daidzeina, kwas ferulowy. Najbogatszym surowcem tych związków są: ekstrakty z zielonej herbaty, winogron, miłorzębu japońskiego, żeń-szenia, arniki górskiej, skrzypu polnego, malwy, rumianu rzymskiego i rumianku pospolitego, nagietka, lipy, chabra bławatka i cyprysu, soi, korzenie tarczycy bajkalskiej, a także czerwone wino. Przy tym ostatnim pamiętajmy jednak o „złotej zasadzie”: to co jest podawane w małych ilościach- leczy, natomiast w zbyt dużych ilościach- niszczy!

Wolne rodniki są jedną z głównych przyczyn starzenia się skóry! Teoria starzenia wg Denhama Hermana zakłada, iż podstawą mechanizmu patogenetycznego w procesie starzenia jest nagromadzenie w komórce produktów stresu oksydacyjnego, a zwiększona ilość wolnych rodników tlenowych prowadzi do uszkodzenia DNA, błon komórkowych i białek, powodując śmierć komórki. Jakie inne czynniki przyspieszają proces starzenia i jak temu przeciwdziałać?…o tym w kolejnym artykule.